Sentezleri belirli organlarla sınırlı olmadığı ve hormon kavramı, yeterli nitelikte diğer endojen maddelerden ayrılmadığı için hormonların sınıflandırılması güçtür.
Bunun için farklı araştırmacılar değişik sınıflandırmalar yapmaktadır.
Bunlardan bir tanesi şöyledir:
1-Glandüler Hormonlar
2-Doku Hormonları
Glandüler hormonlar endokrin bezlerde üretilirler. Bu hormonların sentezlendiği yer ile etkilerini gösterdikleri yer birbirinden uzaktadır. Bu gruba ait hormonların salgılandığı başlıca endokrin bezler, hipofiz, böbrek üstü bezi, tiroid bezi, paratiroid bezi, pankreas, testis, ovaryum gibi organlardır.
Doku hormonlarına gelince bunların üretimi belirli organlarla sınırlı değildir. Bu hormonların üretildiği yer ile etki ettikleri yer yakında ya da uzakta olabilir. Mide bağırsak mukozasında ki gastro-entestinal hormonlar, sinir dokusundaki asetil kolin, bağırsak mukozasındaki, sinir dokusundaki, dalak, akciğer v.b. deki serotinin; akciğer, deri v.b. deki histamin bunlara örnek olarak gösterilebilir.
Hormonlar yapılarına göre de sınıflandırılabilirler. Buna göre;
1- Steroid Hormonlar
Androjenler, östrojenler, adrenal kortikoidler gibi.
2- Amino asit türevi Hormonlar
Epinefrin ve tiroksin gibi.
3- Peptid-Protein yapısındaki Hormonlar
İnsulin, glukagon, parathormon, oksitosin, vazopressin, bağırsak mukozasında salgılanan çoğu hormonlar ve hipofiz bezinin ön lobundan salgılanan tropik hormonlardan 7-8 tanesi gibi.
Başka bir sınıflandırma biçimi de metabolik etkilerine göre sınıflandırmadır. Bu tip bir sınıflandırma en az tutulan bir sınıflandırma biçimidir.
Çünkü, bir çok hormonlar benzer etki göstermekte ve bir hormonun metabolik etkisi sinir sistemini stimüle edebilmekte ya da inhibe edebilmektedir. Yani bir hormon hem sitimülatör hem de inhibitör etki gösterebilmektedir.
Ayrıca antagonist hormon etkileri veya zıt hormonal regülasyonun ortaya çıkması, bir hormonun tipik metabolik etkisini örtebilmektedir.
İşte yukarıda izah edilen bu nedenlerden dolayı, hormonların metabolik etkilerine göre sınıflandırılması pek tutulan bir sınıflandırma değildir.
Sindirim Kanalı Hormonları
- Gastrin
- Sekretin
- Kolesistokinin
- Pankreozimin
- Enterogastron ve urogastron
- Parotin
- Enterokrinin ve hepatokrinin
Pankreas Hormonları
- İnsulin
- Glukagon
Böbrek üstü Bezi Hormonları
- Medulla hormonları
a) Epinefrin ( = adrenalin, adrenin)
b) Nor-epinefrin ( = noradrenalin, arterenol)
- Korteks hormonları
Tiroid ve Paratiroid Hormonları
- Tiroid hormonları
a) Tiroksin
b) Kalsitonin
- Paratiroid hormonları
a) Parathormon
Hipofiz Hormonları
- Arka lop hormonlaro
- Vazopressin ( = ADH)
- Oksitosin
- İntermedin ( = melanosit stimulating hormonu, MSH)
- Arla lop hormonları
- Gelişme hormonu
- Tireotropik hormon ( = TSH)
- Adrenokortikotropik hormon ( = ACTH)
- Lütotropik hormon ( = Prolaktin, LH)
- Gnadotropik hormonlar ( = ICSH ve FSH)
Ovarium Hormonları
- Östrojenler
- Progesteron
Testis Hormonları
- Androjenler
Son yıllarda önerilen diğer Hormonları
- Eritropoietin
- Prostaglandinler
- Epifiz hormonları
Kaynak : Ankara Üniversitesi :Tablolarla Biyokimya Cilt II * Prof. Dr. Tanju Ası * Ankara – 1999
